พระสันตะปาปาฟรังซิสทรงยกย่อง แบลส ปาสคาล นักคณิตศาสตร์และนักปรัชญาชาวฝรั่งเศสผ่านทางพระสมณลิขิตของพระองค์ (Pope Francis celebrates 'brilliant' mathematician and philosopher Blaise Pascal)

โอกาสครบรอบ 400 ปีชาติกาลของแบลส ปาสคาล พระสันตะปาปาฟรังซิสทรงเขียนสมณลิขิตที่กล่าวถึงความปราดเรื่องทางด้านวิทยาศาสตร์ ความห่วงใยต่อคนยากจน และการแสวงหาพระเจ้าอย่างไม่ลดละของเขา

สมณลิขิต (The letter)

เนื้อหาสำคัญของสมณลิขิตคือ เขาเป็นเด็กอัจฉริยะ เขาสร้างความก้าวหน้าครั้งสำคัญในวิชาคณิตศาสตร์ และเมื่อเขามีอายุได้ 19 ปี เขาก็ได้ประดิษฐ์เครื่องคิดเลข (an arithmetic calculator) ซึ่งเป็นบรรพบุรุษของคอมพิวเตอร์ยุคใหม่

ปาสคาลใช้พรสวรรค์ทางปัญญาของเขาในการต่อสู้กับ “คำถามที่เป็นปัญหาในวัยของเขา” เช่น คิดค้นระบบ “รถโค้ชห้าเพนนี” (five-penny coaches) ซึ่งเป็นเครือข่ายการขนส่งสาธารณะแห่งแรกของโลก

เมื่อเขามีอายุได้ 31 ปี เขาได้รับประสบการณ์การเปลี่ยนใจเลื่อมใสที่เขาเรียกว่า "คืนแห่งไฟ" (Night of Fire) เนื่องจากความเข้าใจอันลึกซึ้งเกี่ยวกับบทบาทของเหตุผลในความเชื่อทางคริสตศาสนา

ในแง่หนึ่ง พระสันตะปาปาตรัสว่า ปาสคาลโต้แย้งเรื่อง "ความสมเหตุสมผลของความเชื่อในพระเจ้า" เนื่องจากความสามารถทางสติปัญญาของเขาเอง ปาสคาลจึงตระหนักถึงขีดจำกัดของเหตุผล และเน้นย้ำถึงความสำคัญของการตอบสนองด้วยความเชื่อต่อเสียงเรียกของพระเจ้า

ประเด็นสุดท้ายที่ปรากฏในจดหมายฉบับนี้คือความสนใจของปาสคาลต่อผู้ที่มีฐานะยากจนน้อยกว่าตัวเขาเอง

พระสันตะปาปาฟรังซิสทรงอ้างคำพูดของปาสคาลบนเตียงมรณะของเขาที่ว่า “หากแพทย์พูดความจริง และพระเจ้าทรงอนุญาตให้ฉันหายจากโรคนี้ ฉันตั้งใจแน่วแน่ว่าจะไม่มีงานหรืออาชีพอื่นใดไปตลอดชีวิตนอกจากรับใช้คนยากจน”

พระสันตะปาปาฟรังฟซิสทรงเขียนไว้ว่า “มันน่าตื่นเต้นที่จะตระหนักว่าในวันสุดท้ายของชีวิต อัจฉริยะผู้ยิ่งใหญ่อย่างแบลส ปาสคาลไม่ได้เห็นอะไรเร่งด่วนมากไปกว่าความจำเป็นที่จะต้องทุ่มเทแรงกายแรงใจเพื่องานแห่งความเมตตา”

พระสันตะปาปาฟรังซิสมีความประทับใจอย่างมากต่อปาสคาล (Pope “profound admirer” of Pascal’s)

ในงานแถลงข่าวเพื่อเปิดตัวพระสมณลิขิตฉบับนี้ พระคาร์ดินัลโทเลนติโน เด เมนดอนซา ชาวโปรตุเกต ประธานสมณสภาเพื่อวัฒนธรรมและการศึกษา (Cardinal Tolentino de Mendonçaม the Prefect of the Vatican’s Dicastery for Culture and Education) ได้ตั้งข้อสังเกตว่า

พระสันตะปาปาฟรังซิสได้เผยแพร่ (หรือกำลังวางแผนที่จะเผยแพร่) พระสมณลิขิตอีกหลายฉบับที่กล่าวถึงวีรบุรุษและวีรสตรีคนอื่น ๆ เช่น ดันเต้ อัลลิกีเอรี (Dante Alighieri) และ นักบุญเทเรซาแห่งลีซีเออ (Saint Therese of Lisieux) ซึ่งพระองค์ทรงยกย่องพวกเขาเหล่านั้นว่าเป็น "ดวงประทีป" สำหรับโลกร่วมสมัย

พระคาร์ดินัลเมนดอนซากล่าวว่า ปาสคาลมีเอกลักษณ์ (beacon) อย่างหนึ่ง เพราะเขา “รวมทุกอย่างเข้าด้วยกัน”: วิทยาศาสตร์และความเชื่อ ปรัชญาและคณิตศาสตร์ จิตวิญญาณและกรอบความคิดที่ใช้ได้จริง

นอกจากนี้ ท่านยังกล่าวว่าสมณลิขิตของพระสันตะปาปาฟรังซิส ตลอดจนการแง่มุมชีวิตต่าง ๆ ที่พระสันตะปาปาฟรังซิสได้นำเสนอเกี่ยวกับนักเขียนชาวฝรั่งเศสผู้นี้ ได้นำเสนอมุมมองใหม่ ๆ ที่ไม่ค่อยได้มีใครได้รู้จักมาก่อน เช่น ความห่วงใยต่อคนยากจน

ในการตอบคำถามเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของปาสคาลกับลัทธิแจนเซนิสต์ (Jansenism) ซึ่งเป็นขบวนการทางเทววิทยาที่เป็นที่ถกเถียงกันในคริสตจักรยุคใหม่ตอนต้น พระคาร์ดินัลกล่าวว่านักเขียนชาวฝรั่งเศสคนนี้เป็น “คาทอลิกโดยสมบูรณ์”

ดูเอกสารฉบับเต็มได้ที่ https://www.vatican.va/content/francesco/en/apost_letters/documents/20230619-sublimitas-et-miseria-hominis.html?fbclid=IwAR2-LcnGm9hWXQCdsQabQddtlO84siE5-AmixH9UI0gZMxn8dtSQkTAIZtA