เมื่อบ่ายวันพฤหัสบดีที่ 5 ตุลาคม 2023 ดร.เปาโล รัฟฟินี (Dr. Paolo Ruffini) ประธานคณะกรรมาธิการด้านประชาส้มพันธ์ของสมัชชาบิชอปสากล ครั้งที่ 16 จัดแถลงการณ์สำหรับนักข่าว เพื่ออธิบายวิธีการของคณะอนุกรรมการ (Circuli Minores) และวางแผนการแถลงข่าวหลังจากแต่ละช่วง (module) กับผู้เข้าร่วมสมัชชาบิชอปสากล

ดร.รัฟฟินี ได้กล่าวว่า ในการสมัชชาฯ ผู้เข้าร่วมมีโอกาสทำความรู้จักกันมากขึ้น โดยการแนะนำตัวเอง และแบ่งปันประสบการณ์ของตนเองในกระบวนการสมัชชาที่ผ่านมา และสะท้อนให้เห็นถึงสิ่งที่ทำให้พวกเขาประทับใจจากการแบ่งปันของผู้อื่น นอกจากนั้นแล้ว ดร. รัฟฟินี ยังได้อธิบายแง่มุมต่าง ๆ ของระเบียบวิธีของสมัชชาฯ อีกด้วย

เมื่อวันพุธที่ 4 ตุลาคม 2023 ผ่านมา พระสันตะปาปาฟรานซิส ได้เน้นย้ำถึงโครงร่างของงานระยะเริ่มแรกของการสมัชชาฯ ในการปราศรัยต่อที่ประชุมสมัชชาใหญ่ชุดแรก กล่าวคือ ให้ความสำคัญกับการฟัง การ "อดอาหาร" (fasting) จากการพูด (โดยเฉพาะในที่ส่วนรวม) การทำความรู้จักกัน ความรอบรู้ และการเคารพต่อการรักษาความลับ ดังนั้น พระศาสนจักรคาทอลิกสากล ในช่วงสี่สัปดาห์ของการประชุมที่นครวาติกันจึงได้ "หยุดชั่วคราว"

การฟังอย่างเงียบ ๆ ด้วยความเคารพ ดังที่พระสันตะปาปาฟรังซิสทรงปรารถนาในครั้งนี้ “สามารถช่วยโลกในด้านอื่น ๆ ได้เช่นกัน เช่น สงคราม วิกฤตสภาพภูมิอากาศ หยุด และรับฟังซึ่งกันและกัน”

พระสันตะปาปาฟรังซิสทรงกล่าวขอบคุณต่อนักข่าวหลายคน ที่จะมีส่วนร่วมในงานรายงานข่าวของสมัชชาฯ ในเดือนนี้ และการให้กำลังใจของพระองค์ ให้ตระหนักถึงคุณค่าของการฟังอย่างลึกซึ้ง

#ความเงียบที่มีรากฐานมาจากพระคัมภีร์และพระวรสาร (Biblical and Gospel-rooted 'silence')

"ข่าว" เป็นเพียง "การหยุดเวลา" ซึ่งเป็น "ความเงียบ" ที่ช่วยให้สามารถฟังและมีวิจารณญาณ ดังที่เราเห็นในพระคัมภีร์และพระวรสาร

“วิธีที่สถาบันที่ยิ่งใหญ่พอ ๆ กับพระศาสนจักรยอมให้ตัวเองอยู่เงียบ ๆ ในความเชื่อ ในการมีส่วนร่วม ในการอธิษฐานภาวนานั้นถือเป็นข่าว” ดร.รัฟฟินีกล่าวระหว่างการบรรยายสรุปในสำนักพิมพ์วาติกัน ซึ่งเป็นการนัดหมายครั้งแรกในแต่ละวัน กับสื่อต่างประเทศ

นอกจากนี้เขายังบอกกับนักข่าวด้วยว่า การแถลงข่าวจะจัดขึ้นเมื่อสิ้นสุดแต่ละช่วงเวลา (Module) ของการประชุมร่วมกับผู้เข้าร่วมสมัชชาฯ

#กระบวนการของคณะอนุกรรมการ (Process of the working groups 'circuli minores')

ดร.รัฟฟินี ร่วมกับ ชีล่า ปิเรส (Sheila Pires) เลขาธิการคณะกรรมการเจ้าหน้าที่สารสนเทศและการสื่อสารของสภาประมุขบาทหลวงแห่งแอฟริกาใต้ อธิบายพร้อมกับการนำเสนอด้วยพาวเวอร์พอยท์ว่า ที่ประชุมสมัชชาได้แบ่งสมาชิกออกเป็น 35 กลุ่มย่อยตามภาษาที่แต่ละคนถนัด พร้อมกับกระบวนการและวิธีการที่สมัชชาฯ ใช้ในแต่ละช่วง

ในสี่นาทีที่จัดสรรให้กับผู้เข้าร่วมแต่ละคน ได้มีโอกาสได้แสดงความคิดเห็น ขั้นตอนแรกคือการแนะนำตัวเอง จากนั้นจึงแบ่งปันสิ่งที่พระศาสนจักรท้องถิ่นของตนเองดำเนินการในช่วงแรกของการสมัชชา ว่า "มันเริ่มต้นขึ้นได้อย่างไร พัฒนาอย่างไร ความยากลำบากที่พบ ความสัมพันธ์ระหว่างพระศาสนจักรท้องถิ่นกับพระศาสนจักรสากล"

จากนั้นจึงเลือก "ผู้รายงาน" ให้กับแต่ละคณะทำงาน เพื่อรวบรวมประสบการณ์และกรณีต่าง ๆ และนำเสนอต่อที่ประชุมภายหลังการอภิปรายภายในกลุ่มย่อย บุคคลนี้ซึ่งได้รับเลือกด้วยคะแนนเสียงข้างมาก เป็นร่างรายงาน และ "จะรายงานถึงความเหมือนกัน ความแตกต่าง และแนวคิดที่เกิดขึ้น"

นอกจากนี้ “ใคร ๆ ก็สามารถพูดในที่ประชุมใหญ่ และส่งข้อความไปยังสำนักเลขาธิการของสมัชชาได้” โดยเน้นว่า “มีเสรีภาพมากมาย” ว่าบรรยากาศเป็น “การแบ่งปันอันเงียบสงบ” และ ที่ทุกคนต่างก็มี “ประสบการณ์ทางจิตวิญญาณ” อันลึกซึ้ง ประสบการณ์ดังกล่าวอยู่เหนือ "การมีส่วนร่วม" ทั้งหมด

“ไม่สำคัญว่าผู้เข้าร่วมจะพูดอะไร แต่สำคัญที่พระศาสนจักรตัดสินใจด้วยจิตวิญญาณแห่งความเป็นหนึ่งเดียวกัน มันเป็นกระบวนการที่ซับซ้อน แต่ก็ทำให้ทุกคนสามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองได้”

#จำเป็นต้องก้าวไปทีละขั้นตอน (The need to go step by step)

“ในฐานะนักข่าว เป็นเรื่องปกติที่เราจะพยายามจินตนาการถึงจุดจบของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง อาจเป็นได้ทั้งเกมฟุตบอลหรือการเลือกตั้งทางการเมือง แต่คุณไม่สามารถให้คำตอบได้ว่าจุดจบจะเป็นอย่างไร เพราะเราเพิ่งเริ่มต้นเท่านั้น” ดังที่พระสันตะปาปาฟรังซิสกล่าวไว้เสมอว่า การประชุมสมัชชาเป็นกระบวนการ และยิ่งกว่านั้น การประชุมสัมมนานี้จะดำเนินต่อไปจนถึงปี 2024

#ลักษณะของรายงานสรุปขั้นสุดท้าย (Nature of the final report)

รายงานขั้นสุดท้ายซึ่งจะถูกกำหนดขึ้นในปลายเดือนตุลาคม 2023 นี้ จะรวมถึง "ความเหมือนกันและความแตกต่าง" แต่ยังคงไม่ใช่จุดที่มาถึง แต่เป็น "เส้นทางที่เรากำลังดำเนินอยู่"

“ดังนั้น มันจะเหมือนกับเอกสารแรงงานของคู่มือการทำงาน (Instrumentum laboris) มากกว่าเอกสารสุดท้ายของสมัชชาในอดีตที่ผ่านมา การสมัชชาจึงเปรียบได้กับทุกคนเป็นร่างกายเดียวกัน ซึ่งไม่มีใครถูกแยกออกมาได้”

“คณะทำงานกำลังดำเนินการโดยใช้ความเข้าใจร่วมกัน โดยการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันของสมาชิกแต่ละคน เพื่อที่พวกเขาจะสามารถเสนอความเหมือนและความแตกต่าง ความตึงเครียดที่เกิดขึ้น และคำถามที่ยังคงเปิดกว้าง ข้อมูลเชิงลึกและข้อเสนอเกี่ยวกับขั้นตอนที่เป็นรูปธรรมต่อที่ประชุมทั้งหมด จะต้องคำนึงถึงประเด็นต่าง ๆ ที่ได้รับการกล่าวถึง”

“สมาชิกที่มาอยู่ที่นี่เพื่อทำสิ่งนี้ ไม่ว่าเราจะเชื่อหรือไม่ให้คุณค่าใด ๆ แก่สมัชชาฯ เราไม่ได้อภิปรายความคิดเห็นของสมาชิกแต่ละคน ไม่ใช่ทั้งใช่หรือไม่ใช่ (ไม่ตัดสิน) แต่เป็นทั่วทั้งพระศาสนจักรที่กำลังฟังและกำลังร่วมพิจารณาร่วมกัน”